Κριτήρια μετανοίας στο Νέο Μαρτυρολόγιο

Περίληψη

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι η παρουσίαση των κριτηρίων μετανοίας των αρνησίχριστων, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως αυτά διαμορφώθηκαν από  την εκκλησιαστική παράδοση και καταγράφηκαν από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη. Αρχικά, επιχειρείται ο ορισμός του όρου «Νεομάρτυρας», η διάκριση των Νεομαρτύρων σε ομάδες καθώς και η αναλυτικότερη εξέταση της ομάδας των πρώην αρνησίχριστων. Έπειτα, ακολουθεί ιστορική αναδρομή, σχετικά με την περίπτωση των πεπτωκότων από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια έως το Βυζάντιο, μέσα από την οποία φανερώνεται η τροποποίηση των πρακτικών της Εκκλησίας πάνω στο θέμα, ανάλογα με το εκάστοτε ιστορικό συγκείμενο. Στη συνέχεια, εξετάζονται τα κριτήρια μετανοίας των αρνησίχριστων, που παραθέτει ο Άγιος Νικόδημος στο Νέο Μαρτυρολόγιο και επισημαίνεται ότι ο βασικότερος λόγος  επιστροφής της Εκκλησίας στην πρακτική του μαρτυρίου έγκειτο στον ιεραποστολικό χαρακτήρα της θυσίας των Νεομαρτύρων και στη θρησκευτική και εθνική ανάταση, που προκαλούσαν στους ομοδόξους και ομογενείς τους μέσα από τη θυσία τους.